PRENATAL (DOĞUM ÖNCESİ) GELİŞİM
Doğum öncesi dönem, bireyin yaşamını sonraki yaşam sürecine sağlıklı bir şekilde devam ettirebilmesi için önemli bir süreçtir. Bu nedenle anne-babanın gebeliğe
hazırlıklı ve istekli olması önemlidir.
Bu yaşam serüveni anne karnında başlayıp, bebeklik, çocukluk, ergenlik, yaşlılık ve ölüme kadar olan süreçteki gelişim süreçlerini kapsar.
Yumurta ve sperm birleştiğinde, zigot (veya döllenmiş yumurta) fallop tüplerinde aşağıya doğru yol almaya başlar, uterus duvarına gömülür ve hızla büyümeye başlar. Birbirinden farklı üç prenatal (doğum öncesi) gelişim dönemi tanımlanabilir.
1. Ovum Dönemi (Döllenme- gebeliğin 2. haftası)
Hücre farklılaşması meydan gelir. Embryoplast hücreleri oluşur, bu hücreler gelişen insana dönüşür. Trofoblast hücreleri ayrımlaşır; bunlar plasenta ve diğer önemli dokuları oluşturmak üzere gelişir. Düşükler en sık bu dönemde gözlenir.
2. Embriyo Dönemi (Döllenmeden sonraki 2-8.haftalar)
Kalp, beyin, akciğerler, sindirim sistemi, böbrekler ve karaciğerler oluşmuştur. Kalp atmaya başlar. Gözler, burun, kulaklar, dudaklar, dil, diş, tomurcukları ve üst-alt çene gelişir. Plasenta, göbek kordonu ve amniyon oluşur.
3. Fetüs Dönemi (8.hafta-doğum)
Organ ve uzuvların gelişimi devam eder. Beyin gelişimi özellikle hızlıdır. Fetüs gözlerini açıp kapatmaya başlar ve hatta parmağını emer. Bu aşama daha az risk dönemi olarak düşünülür fakat annenin sağılığı ve beslenmesinin kötü olması fetüsü risk altına sokar.
Döllenemeden sonra iki hafta kadar süren ovum dönemi, şekilsiz hücre kümelerinin gelişimini içerir. Hücre farklılaşması bu dönemde çoktan başlamıştır. Gelişen bireyin önemli doku ve organlarına dönüşecek olan özelleşmiş hücreler yaratılır.
Prenatal gelişimin ikinci aşaması olan embriyo dönemi, 2. haftanın sonu ile 8. haftalar arası embriyonik dönemi oluşturur. İlk kan hücrelerinin yumurta kesesinde ortaya çıkması ile birlikte embriyo içinde kan damarları oluşur vve tübüler kalp ortaya çıkar. Kalp atışları 3.haftadan itibaren başlar. 4. haftada embriyon yaklaşık 0.36 mm ile 1 mm arasındadır. Hücrelerin frklılaşma hızı yoğunlaşmıştır. Destek sistemleri ve organları oluşur. Hücre kümesi embriyo adını almıştır. Bu dönemde embriyo dışında organlarda oluşmaya başlamıştır. Bunlar, besinlerin anneden embriyoya akışına izin veren yumuşak bir doku olan plasenta ve bu besinleri taşıyan, embriyoyu yaşama bağlayan göbek kordonunu içerir. Son aşama olan fetüs dönemi, gebeliğin 8.haftasının sonundan başlayarak doğuma kadar geçen süreye denir. Bu dönemde anne karnındaki bebeğe de fetüs denir.
Comments