Gelişim
İnsan gelişimi, büyüme ve olgunlaşmayı da içine alarak fiziksel, sosyal, zihinsel ve dil alanlarında kişinin sürekli olarak değişmesidir. Yani gelişim değişim ve sürekliliği içinde barındırır.
Büyüme
Bedenin boy, kilo ve biçim olarak artması anlamına gelen büyüme kalıtım ve çevre faktörüne göre değişir. Vücuttaki bu niceliksel artış büyüme olarak adlandırılır.
Olgunlaşma
Bireyin kalıtım ve çevre koşulları arasındaki etkileşim sonucu belirli olgunluk düzeyine erişmesi. Yaş, zeka, sinir sistemi...
Öğrenme
Yaşantı ve uygulama sonucu davranışında kalıcı olarak oluşan değişiklikler.
GELİŞİM ALANLARI
Bilişsel Gelişim
Zekanın olgunlaşmasını ve çocuğun anlamasını ve öğrenmesini sağlayan zihinsel işlevlerdir. Fiziksel büyüme ve merkezi sinir sisteminin gelişmesinin yanında çocuğun organize olması ve problem çözme ve genelleme yapabilmesi için kullanılan soyut düşünce, bellek, dikkat kontrolü gibi süreçleri içerir.
Motor Gelişim
Temeli hareket olan becerilerin kazanımıyla yaşam boyu devam eden kesintisiz bir süreçtir. Motor gelişimi Büyük (kaba) kas motor gelişimi ve küçük (ince) kas motor gelişimi başlıklarıyla da incelenir.
Dil Gelişimi
İnsanın düşüncelerini semboller yoluyla motor kaslar kullanarak sözel ifadeye dökmesidir.
Sosyal-Duygusal Gelişim
Çocuğun var olduğu toplum içerisine uyum sağlama sürecinde beceri ve yeteneklerini kullanarak kendini geliştirmesidir. Bu süreç içerisinde çocuk kendini düzenleme becerisi kazanarak etkilendiği olaylara doğru tepki vermesi çocuğun sağlıklı bir duygusal gelişimi olduğunu gösterir.
GELİŞİMLE İLGİLİ TEMEL İLKELER
1.Gelişim, kalıtım ve çevreden etkilenir.
2.Gelişim, süreklidir ve belli aşamalarda gerçekleşir.
3.Her gelişim alanının hızı birbirinden farklıdır.
4.Gelişimde kritik dönemler vardır: Gelişmenin kritik dönemlerinde birey belli öğrenme yaşantılarına ve çevresel etkenlere daha duyarlı hale gelir.Örneğin
0-3 yaş grubu içinde, çocuğun temel güven, sevgi ve kabul görme güdülerinin doyurulması, ileri yaşlarda özerk ve bağımsız bir bireyselleşme yetkinliğine ulaşmasını sağlar.
5.Gelişim bireysel farklılıklar gösterir.
6.Gelişimde bir sıra bulunmaktadır:
- Gelişim baştan ayağa doğrudur. Öncelikle başın ve sırayla gövde, kol ve bacakların geliştiği bilinmektedir.
- Gelişim içten dışa doğrudur.
- Gelişim genelden özele doğrudur. Örneğin çocuklar belli bir gelişim aşamasında, sadece ellerini bir bütün olarak kullanırken, ince kasların gelişimi başlamaktadır.
7.Bireysel farklar vardır.
GELİŞİMİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
-Kalıtım
-Çevre
-Beslenme
-Cinsiyet
-Kültür ve Irk
-Hastalıklar
Gelişimi Etkileyen Genetik ve Çevresel Faktörler
Genetik Faktörler
* Kromozomlara bağlı bozukluklar, Anne-Baba arasındaki kan uyuşmazlığı, Kalıtsal metabolik hastalıklar.
Çevresel Faktörler
* Gebelik yaşı, Düşük doğum, Anne veya bebeğin beslenme bozukluğu, Ani bebek ölümü sendromu, Sosyo-ekomik, Sosyo-kültürel düzey, Prematüre doğum gibi faktörler gelişimi etkileyen faktörlerdir.